Wada wymowy? Pomoże… fizjoterapeuta stomatologiczny!
Wada wymowy to duży worek pojęciowy odnoszący się do różnego rodzaju zaburzeń w artykulacji. Z wadami wymowy mierzą się z zarówno dzieci, jak i dorośli. Jakie są ich przyczyny, jak może przebiegać korekcja i jaka w tym wszystkim jest rola fizjoterapii stomatologicznej?
Charakterystyka wad wymowy
Wada wymowy występuje wtedy, kiedy nieprawidłowo wymawiana jest jedna, kilka, wiele lub wszystkie głoski. Logopedyczny podział wad wymowy uwzględnia sposób realizacji głosek oraz jakość wymowy. Deformacje, zniekształcenia, opuszczanie głosek lub zastępowanie ich innymi – każda z nieprawidłowości wykraczających poza ogólnie przyjęty za normatywny wzorzec wymowy, a nie będąca jedynie dowodem adekwatnej do wieku niedojrzałości dziecięcej wymowy, świadczy o trudności wymagającej szczególnej uwagi.
Wady wymowy: możliwe przyczyny
U podstaw zniekształcenia artykulacji mogą leżeć różne zaburzenia związane zarówno z nieprawidłowościami w obszarze aparatu mowy jak i dotyczące braku pełnej sprawności słuchowej. Nie mniej istotny jest w tym przypadku właściwy tor oddechowy i umiejętność jego efektywnego wykorzystania. Bywa, że wada wymowy u dzieci jest jedynie efektem naśladowania przez nie wadliwej wymowy któregoś z rodziców lub jakiegoś rówieśnika. Za wady wymowy mogą odpowiadać również uszkodzenia neurologiczne, a także opóźnienie w rozwoju.
Leczenie wad wymowy – czy można je wyeliminować?
Dobór leczenia opiera się w pierwszej kolejności na ustaleniu przyczyny. Po wykluczeniu możliwych problemów laryngologicznych oraz tych związanych z funkcjonowaniem ośrodkowego układu nerwowego, terapią wady wymowy zajmuje się logopeda. Specjalista określa charakter terapii dobierając stosowne narzędzia i metody pracy. Coraz częściej odbywa się to we współpracy z fizjoterapeutą.
Wada wymowy a inne wady w ciele
Dla skuteczności diagnostyki i całego procesu terapeutycznego, niezwykle istotne jest całościowe spojrzenie na problem wady wymowy, uwzględniający jego wszelkie możliwe korelacje. Często bowiem wada wymowy idzie w parze z wadą zgryzu i/lub wadą postawy. Związki wymienionych trudności mogą być w pierwszym odruchu trudne do zrozumienia, wystarczy jednak przypomnieć sobie, że nic w organizmie nie dzieje się w oddzieleniu od pozostałych jego elementów i składowych. Biomechanika wymaga od nich kooperatywy, gdy bowiem w jednym miejscu zostanie zaburzona, zmiany kaskadowo przełożą się także na inne obszary.
Bez oddechu ani rusz
Wykonywane na co dzień bez większej uwagi i świadomości czynności tj. oddychanie czy żucie, mają znaczący wpływ na poprawność wymowy. Oddychanie torem ustnym, zaburzony wzorzec połykania czy trudności dotyczące gryzienia albo żucia stanowią duże utrudnienie dla struktur odpowiadających za kontrolę i koordynację ruchów kluczowych dla poprawnej artykulacji.
Fizjoterapia stomatologiczna w leczeniu wad wymowy
Współpraca na linii logopeda-fizjoterapeuta jest bardzo ważna w przypadku wad wymowy, kiedy wykluczone zostało ich inne podłoże (tj. neurologiczne, psychologiczne czy laryngologiczne). Manualna praca z ciałem pomaga zaadresować również przyczyny problemu sięgające przeszłości, tj. zaburzenia związane z porodem czy okresem niemowlęcym, które miało na koncie wielu pacjentów z wadą wymowy.
Jak wygląda terapia manualna w przypadku wady wymowy?
Najistotniejsze jest zawsze ustalenie źródła dolegliwości, poznanie historii i pełna diagnostyka zgłaszającej problem osoby. Fizjoterapia stomatologiczna jest odpowiedzią profesjonalnych gabinetów fizjoterapii na wady wymowy. W dużej mierze terapia koncentruje się bowiem na przywróceniu prawidłowego napięcia mięśniowego okolic stawów skroniowo-żuchwowych, które u osób z wadą wymowy często jest zaburzone. Jakość i precyzja mowy są bardzo zależna od ruchomości języka, warg czy żuchwy, stąd niezbędne jest wyeliminowanie wszelkich ograniczeń w tym rejonie.
Inne dolegliwości, które mogą wpływać na trudności artykulacyjne, to również asymetrie ciała, wady postawy, nieprawidłowy wzorzec oddechowy czy problemy napięciowe, zwłaszcza w okolicach twarzy, szyi, głowy czy klatki piersiowej. Co więcej, jakość mowy jest też zależna od poprawnej kontroli motorycznej i koordynacji.
Zintegrowane podejście
Przez wzgląd na dużą zależność wady wymowy od innych nieprawidłowości w ciele, najbardziej efektywne leczenie obejmuje terapię logopedyczną, fizjoterapię lub osteopatię, a czasem również integrację sensoryczną. Dokładne postępowanie uwzględniające całość osoby pacjenta powinno być zawsze dostosowane do jego indywidualnych potrzeb. Dzięki temu można liczyć na realne efekty związane z poprawą wymowy i artykulacji.
Masz problem z wadą wymowy lub boryka się z nim Twoje dziecko? Umów wizytę u fizjoterapeuty stomatologicznego i pozwól sobie pomóc.
