Dlaczego uzależniamy się od alkoholu?

Alkoholizm jest chorobą, która rozwija się bardzo powoli. Uzależnianie może trwać nawet kilka lat. Trudność w zdiagnozowaniu alkoholizmu polega przede wszystkim na tym, że na początkowym etapie rozwoju choroby objawy są zupełnie niezauważalne. Problemu nie dostrzega ani osoba uzależniona, ani jej najbliższe otoczenie.

Jak uzależniamy się od alkoholu?

Alkohol etylowy jest substancją chemiczną, która uzależnia tak samo jak narkotyki czy dopalacze. Alkohol uzależnia fizycznie i psychicznie. W miarę postępu uzależnienia chory potrzebuje coraz większych dawek alkoholu, który w końcu staje się najważniejszym elementem jego życia.

Za amerykańskim lekarzem czeskiego pochodzenia, E.M. Jelinkiem, psychiatrzy wyróżniają cztery fazy alkoholizmu. Długość trwania każdej z nich jest bardzo różna i zależy od indywidualnych cech alkoholika. Granice między fazami są bardzo płynne i czasami trudno zauważalne.

Faza pierwsza – wstępna

Nazywana jest także fazą prealkoholową, spożywanie alkoholu ma charakter okazjonalny i sporadyczny. Najczęściej jest to „picie towarzyskie” sprawiające przyjemność. Z czasem potencjalny alkoholik dostrzega, że alkohol pomaga mu rozładować stres, pozbyć się zmęczenia, pokonać własne lęki i obawy.

Wraz z upływem czasu osoba uzależniona zaczyna inicjować spotkania, które dają możliwość wypicia alkoholu, stopniowo zwiększają jego ilość, by osiągnąć rozluźnienie i dobre samopoczucie. Na tym etapie nie widać żadnych charakterystycznych zachowań.

Faza druga – ostrzegawcza

Na tym etapie uzależnienie jest już widoczne, mimo że alkoholik stara się ukryć problem. Do charakterystycznych zachowań należą:

• inicjowanie spotkań i kolejnych kolejek,
• zwiększanie dawek alkoholu,
• picie do „urwania się filmu”,
• picie w samotności,
• sięganie po klina.

Osoba mająca problem z alkoholem stara się go ukryć, znajduje różne usprawiedliwienia dla stanu upojenia. Nie tylko zaprzecza problemowi alkoholowemu, ale wypiera go z własnej świadomości. Stara się przekonać siebie i innych, że panuje nad sytuacją i potrafi kontrolować picie alkoholu. W rzeczywistości jednak wypija go coraz więcej, bo wzrasta jej tolerancja na alkohol.

W fazie drugiej wyraźnie pojawia się uzależnienie psychiczne, dla dobrego samopoczucia potrzebuje kilku kieliszków lub kilku drinków.

Faza trzecia – krytyczna

W tej fazie pojawia się nie tylko uzależnienie psychiczne, ale także fizyczne. Organizm przyzwyczajony do alkoholu etylowego zaczyna się go domagać. Jego brak powoduje bóle głowy, drżenie rąk. Widoczne są zmiany w zachowaniu, częsta zmiana nastrojów, pojawia się agresja. Osoba uzależniona zaniedbuje swoje obowiązki zawodowe i życie rodzinne, przestaje dbać o swój wygląd. Jej życie koncentruje się na alkoholu i jego zdobyciu.

Na tym etapie wyraźnie spada samoocena alkoholika, często czuje bezradność i pustkę, rezygnuje z zainteresowań i realizacji wyznaczonych celów. Od czasu do czasu próbuje udowodnić, że potrafi żyć bez alkoholu i ma okresy abstynencji. Niestety trwają one krótko, potem następuje powrót do kilkutygodniowego picia.

Faza czwarta – przewlekła

To ostatni etap choroby alkoholowej, w którym alkoholik traci kontrolę nad piciem. Ciągi alkoholowe trwają coraz dłużej, wyraźnie zmniejsza się tolerancja alkoholu. Wystarczy niewielka ilość, by osiągnąć stan upojenia. Całkowitemu zniszczeniu ulegają wszelkie relacje społeczne, pozostają tylko koledzy „od kieliszka”.

Okresy abstynencji powodują wystąpienie niebezpiecznych objawów abstynencyjnych:

• nudności i wymioty,
• drgawki,
• omamy słuchowe i wzrokowe,
• padaczka alkoholowa.

Pojawiają się także objawy negatywnego wpływu alkoholu na funkcjonowanie niektórych organów. Podczas wieloletniego uzależnienia od alkoholu niszczeniu ulega wątroba, bardzo często może dojść do jej marskości. Prawidłowo przestają funkcjonować nerki, układ sercowo-krążeniowy. Niekorzystne zmiany zachodzą także w mózgu.

Niepodjęcie leczenia na tym etapie może doprowadzić do śmierci.

Leczenie choroby alkoholowej

Alkoholizm, jak każdą inną chorobę, można i należy leczyć. Im szybciej zostanie podjęte leczenie, tym będzie trwało krócej, a efekty będą trwalsze. W pierwszej i drugiej fazie alkoholizmu wystarczy psychoterapia, ponieważ nie występuje jeszcze uzależnienie fizyczne.

W fazie trzeciej i czwartej wstępem będzie detoksykacja prowadzona pod kontrolą lekarzy, którzy złagodzą nieprzyjemne dolegliwości zespołu abstynencyjnego. Drugi etap leczenia to psychoterapia indywidualna i grupowa. Podczas zajęć psychoterapeuta ułatwia zdiagnozowanie problemu picia (przyczyny), pomaga zbudować nowy system wartości i powrócić do życia w trzeźwości. Warunkiem powodzenia leczenia jest świadomość alkoholika, że pomoc jest mu potrzebna.