Szczepienia na odrę – czy to dobry pomysł?

Odra to bardzo niebezpieczna choroba wieku dziecięcego, która szybko rozprzestrzenia się wśród osób w każdym wieku, powodując epidemie. Dodatkowo jest obarczona ryzykiem licznych powikłań. Na szczęście istnieje bardzo skuteczny sposób ochrony przed odrą: szczepienie.

Z tekstu dowiesz się:

• jakie są pierwsze objawy odry i jaki jest jej przebieg,
• z jakimi powikłaniami wiąże się odra,
• czy szczepienie na odrę jest koniecznością.

Odra jest schorzeniem zakaźnym dróg oddechowych wywoływanym przez wirus z rodzaju Morbillivirus. Mimo że istnieje skuteczne szczepienie na odrę, w krajach rozwijających się ta choroba wciąż stanowi jedną z najczęstszych przyczyn zgonów wśród dzieci. W Polsce przed wprowadzeniem obowiązku szczepień co roku na odrę chorowało do 200 tys. osób, z czego umierało około 300.

Wirusem odry można się zarazić drogą kropelkowo-powietrzną albo przez bezpośredni kontakt z wydzieliną nosowo-gardłową chorego. Wirus dostaje się do organizmu przez usta, nos i spojówki, namnaża się w błonach śluzowych i atakuje kolejne organy. Jeden chory może zarazić nawet do 20 osób – nic więc dziwnego, że wirus odry często wywołuje epidemie.

Pierwsze objawy odry i jej przebieg

Pierwsze objawy odry pojawiają się około 10-12 dni od zakażenia. Najwcześniejszymi symptomami są:

• gorączka,
• ogólne złe samopoczucie,
• zapalenie spojówek,
• kaszel,
• katar.

Po kolejnych 2-4 dniach u pacjenta pojawia się charakterystyczna grudkowa czerwona wysypka, a w jamie ustnej rozwijają się tzw. plamki Koplika (białe wykwity otoczone czerwoną obwódką). Po pewnym czasie wysypka na ciele zlewa się, obejmując również głowę. Taki stan utrzymuje się przez 4-7 dni. Jeśli u chorego nie wystąpią powikłania, po tym czasie rozpoczyna się okres zdrowienia.

Dlaczego odra jest tak niebezpieczna?

Według statystyk u jednego na trzech chorych na odrę dochodzi do powikłań. Dotyczy to zwłaszcza dzieci do 5. roku życia oraz dorosłych. Zazwyczaj są to: zapalenie ucha środkowego, biegunka, zapalenie płuc, zapalenie wątroby oraz zapalenie mózgu. Szacuje się, że 1 na 1000 chorych umiera. Oczywiście nie należy zapominać o wysokiej zakaźności odry – niewielka grupa osób zakażonych może szybko doprowadzić do epidemii wśród nieuodpornionych osób.

Szczepienie na odrę – czy warto?

Od lat 70. XX wieku szczepienie na odrę jest w Polsce obowiązkowe i dzięki temu rejestruje się u nas jedynie nieliczne zachorowania (do 160 rocznie). Niestety, w naszym kraju i w całej Europie obserwuje się bardzo niebezpieczny ruch tzw. antyszczepionkowców, czyli osób, które świadomie rezygnują ze szczepienia swoich dzieci. Uważają one, że szczepionki – w tym na odrę – powodują autyzm, nowotwory i inne poważne choroby. Nie ma na to oczywiście żadnych dowodów naukowych. Fakty są jednak takie, że jeszcze w 2007 r. w Polsce szczepionych na odrę było 98% dzieci, a w 2016 r. – już 95%. Podobnie dzieje się m.in. we Włoszech czy Rumunii. Lekarze ostrzegają, że może się to skończyć epidemią.

Szczepienia na odrę – od kiedy?

Szczepionka na odrę należy do tzw. szczepionek żywych, czyli zawiera osłabione, niezdolne do zakażenia wirusy. Ich zadaniem jest sprowokowanie organizmu do produkcji przeciwciał, a w konsekwencji uodpornienie go na chorobę. Szczepionka na odrę występuje w skojarzeniu ze szczepionkami przeciw różyczce i śwince i jest aplikowana w dwóch dawkach. Pierwsza z nich jest podawana w 13.-15. miesiącu życia dziecka, a druga (dawka przypominająca) – w 6. roku życia – (od 2019 r., zgodnie z Programem Szczepień Ochronnych). Skuteczność ochrony po dwóch dawkach wynosi aż 98%.

Szczepienie na odrę generalnie jest bezpieczne, ale tak jak po każdej procedurze medycznej również po nim mogą się pojawić pewne skutki uboczne. Należą do nich ból w miejscu podania, obrzęk, a czasami również powiększenie się węzłów chłonnych czy przelotna wysypka. Ciężkie niepożądane odczyny poszczepienne występują bardzo rzadko i zwykle ustępują bez trwałych następstw.

Źródła:

http://www.pm.microbiology.pl/web/archiwum/vol5032011235.pdf

http://wwwold.pzh.gov.pl/oldpage/epimeld/kursy/2004/Dod_1_1.pdf

http://szczepienia.pzh.gov.pl/wp-content/uploads/2017/10/szczepienia-ulotka-odra.pdf